Startup Yatırımcı Sunumu Nasıl Hazırlanmalı?

Dünyanın hızla değişmeye başladığı ve teknolojinin hayatımızın her alanına etki etmeye başladığı 2000’li yılların başında birçok büyük olay yaşanmıştır. Bunların başında gelen 2008 küresel finans krizinin hem dünya hem de ülkemiz açısından sonuçlarından daha önce bahsetmiştik. Bu kriz sonrasında yatırımcıların büyük ve riskli şirketler yerine çok daha küçük, teknoloji odaklı yeni nesil girişimlere yöneldiği de bilinen bir gerçektir. Startup olarak adlandırılan hızla büyüme potansiyeline sahip ve müşterilerin ihtiyaçlarına yeni nesil çözümler geliştirilen bu tür girişimler özellikle 2010 yılından sonra başta Amerika’daki Silikon Vadisi olmak üzere bütün dünyaya hızla yayılmıştır. Bu noktada belirtmek gerekir ki; yapıları gereği çok parası olmayan bu küçük şirketlerin bazen kuruluş ve bazen de büyüme aşamalarında paraya yani yatırıma ihtiyaçları vardır. Bu kapsamda iyi bir startup yatırımcı sunumu hazırlayan girişimler ihtiyaçları olan finansmana kolayca erişim sağlarken diğerleri eş, dost akrabadan finans ihtiyacını gidermeye çalışırlar.

Buna çoğu zaman “Pitch Deck” denir ve girişimcilik ekosisteminde oldukça popüler bir kavramdır. Hatta bu konu hakkında asansörde bir yatırımcıyı iki dakikada etkilemek için hazırlanan kısa tanıtım anlamına gelen “Elevator Pitch” terimi de kullanılmaktadır. Yani, uzun uzadıya tüm detayları vererek karşı tarafın kafasını karıştırmak yerine “insanların fotoğraflarını internet üzerinde paylaştıkları” bir girişim kurmayı planlıyorum diyerek gelir modelini de anlatan Instagram kurucusunu örnek almak mümkündür. Bu arada bu girişimlerin neden battıkları ve kuruluş rehberi hakkında da bilgi almanızı öneririz.

Startup Yatırımcı Sunumu Başlıkları

Öte yandan yeni nesil girişimciler için melek yatırımcılar önemli olduğu kadar, yatırımcılar açısından da bu tür firmalar çok önemlidir. Bir an için kendinizi kuruluş aşamasında Instagram’ın yüzde 10’u karşılığında ona cüzi bir miktar yapan yatırımcının yerine koymayı deneyin. Bu küçük yatırım görünürse sadece bir fotoğraf paylaşım uygulaması olan o dönemin küçük teknolojik girişimi sayesinde size yüz milyonlarca dolar olarak geri döndüğünde ne kadar mutlu olurdunuz bir tahmin edin. İşte bu kapsamda henüz küçük bir şirketken yatırımcıları etkileyip ihtiyacı olan finansmana erişim sağlayıp başarıya ulaşan birçok şirket mevcuttur. (tersi de tabi)

Bu arada sunumunuzda alacağınız yatırımı nerede kullanacağınızı da içeren finansal beş yıllık bir proje mutlaka sunmalısınız. Bu proje içerisinde globale açılım ve uluslararası rakipleriniz de mutlaka olmalıdır. Buna ek olarak alacağınız yatırımla lüks ofisler kiralama ya da danışman adı altında yüzbinlerce liralık maaşlar verme planınız varsa bunu şimdiden sunumunuzdan ve aklınızdan çıkarmanızı öneririz. Bu tür bir girişime –fikir ne kadar iyi olursa olsun- yatırım yapılma ihtimali oldukça düşüktür.

Bu noktada etkili bir yatırımcı sunumda olmazsa olmaz başlıkları kısaca belirtmek isteriz:

• Hangi problemi nasıl çözdüğünüzü kısaca belirtmeniz.
• Bu problemi çözen başka rakibiniz var mı? Varsa rekabet durumu yani pazar analizi önemlidir.
• İş ve gelir modelinizi hızlıca tanıtın.
• Ekip yani takımınızın kimlerden oluştuğunu belirtin.
• Yatırımcıya bir finansal projeksiyon sunun. Yani bugün ne kadar yatırım yaparsa ne zaman ve ne oranda kârla parasını geri alacağını verilerle kendisine belirtin.

Startup Yatırımcı Sunumu Rehberi

Dünya çapında KOBİ’lerin finansa erişim sorunu uzun yıllardır çözülmeye çalışılan küresel bir sorundur. Sonuçta bu şirketler finansal tabloları sağlıklı olmayna ve genelde çok profesyonel yönetilmeyen küçük ya da orta ölçekli şirketlerdir. Yapılan araştırmalara göre dünyadaki toplam şirket sayısının yüzde 95’inden fazlasının bu tür şirketler olduğunu söylersek paraya ve krediye erişimin bu şirketler ve dünya ekonomisi için önemini anlarız. İşte tıpkı KOBİ’ler gibi yeni nesil teknolojik girişimciler olan startuplar da finansa, paraya ve krediye erişim konusunda ciddi sıkıntılar yaşamaktadırlar.

Melek yatırımcılar ya da girişimcilik ekosisteminde VC (Venture Capital) olarak adlandırılan girişim sermayesi şirketleri potansiyel gördükleri teknolojik girişimlere yatırım yaparlar.

Bu noktada öncelikle bu kişi ya da şirketlerin yatırım yaptıkları girişimlerde en temelde şu özelliklere dikkat ettiğini vurgulamak gerekir:

• Kurucular kaç kişi ve aralarında yazılımcı var mı?
• Kurucular arasında çatışma ve uyum durumu nedir?
• Girişim fikir aşamasında mı yoksa bir MVP ortaya çıkmış mıdır?
• Fikir aşamasında ise gerçekçi midir?
• Ürün ya da hizmet sadece yerel mi yoksa GLOBALE AÇILMA şansı var mı?
• Ürün ya da hizmet gerçekten bir ihtiyacı karşılıyor mı?
• Kolayca ölçeklenme (Scale) şansı var mı?
• Girişimin eksponansiyel (Exponantial) yani geometrik/dikey büyüme şansı var mı?
• Firmanın değerlemesi (valuation) gerçekçi mi?
• KPI (Key Performance Indicators) yani anahtar performans göstergeleriniz ne durumda?
• Startup yatırımcı sunumu anketi/questionnaire gerçekçi yapılmış mı?

İşte bu sorulara vereceğimiz yanıtlar aslında girişiminizin ister tohum aşamasında olsun ya da ister A – B grubu yatırım aşamalarında olsun alacağı/alamayacağı yatırım miktarını doğrudan etkileyecektir. Bu nedenle sunumunuzun etkileyici slayt performansı kadar bu soruların cevapları önemli olacaktır.

Havalı Bir Sunumdan Fazlası Gerek!

Çoğu founder yani kurucu, startup yatırımcı sunumu hazırlarken karşı tarafı etkilemeye odaklanır. Bu doğru bir hamledir. Bununla birlikte araç ile amacı karıştırmak olumsuz sonuçlara neden olacaktır. Örnek vermek gerekirse yatırımcıya hangi sorunu çözdüğünüzü ve nasıl bir gelir modeliyle para kazanacağınızı verilerle gösteremediğiniz bir sunum, ne kadar güzel görsellerle desteklenirse desteklensin etkili olamayacaktır. Yatırımcı temelde, yatırdığı parayı ne zaman ve ne kadar kârla geri alacağını sizin sunumunuzdan öngörebilmek ister. Yani, onu havalı bir sunumla etkilemek kadar bu sunumu gerçekçi, doğru ve güven veren verilerle desteklemek önemlidir.

Burada belirtmek isteriz ki; hızlandırma programları gibi demoday yani startup ile yatırımcıyı bir araya getiren özel günler düzenleyen kurumların bu günlerinde slaytlarınız önem kazanır. Yani o an sahnedesinizdir ve sizi izleyen melek yatırımcılar veya VC’ler size odaklanmış durumdadır. İşte burada etkileyici bir sunum üzerine verilerle desteklenmiş iyi açıklamalar yaparsanız, yatırım alma şansınız artacaktır. Kendinizi karşı tarafın yerine koyun ve değerlendirmek istediğiniz paranızı sizi etkilemeyen bir sunum yapan girişimciye yatırdığınızı hayal edin. Çok mantıklı gelmedi değil mi? İşte burada amacınız insanların gerçek bir sorununu çözen ve hızla büyüme potansiyeli olan bir girişim olduğunuzu ifade etmeniz önemlidir. Tam da bu noktada dünyaca ünlü melek yatırımcıların girişimleri anlamak ve tanımak için onlara ortalama iki dakika ayırdığını ifade etmek isteriz. Elevator Pitch diye de tanımlanan bu kısa tanıtımda iki dakikada hangi sorunu çözdüğünüzü ve nasıl bir gelir oluşturma modeliniz olduğunu hızlıca anlatmanız önemlidir.

Yatırımcılar için Takım Önemli

Startup yatırımcı sunumu hazırlarken en çok dikkat etmeniz gerekenler hususlardan birisi de ekiptir. Yani, size yatırım yapmayı düşünen biri, iş ve gelir modelinizden sonra hangi ekiple hareket edeceğinizi görmek isteyecektir. Bu bağlamda, şurası açıktır ki; sağlam ve uyumlu bir takım olamayan yeni nesil teknolojik girişimler ne kadar güçlü bir iş modeline sahip olurlarsa olsunlar orta vadede başarısız olmaya mahkûmdurlar. Geçmişte yaşanmış acı tecrübeler de bu iddiayı destekler niteliktedir. Kendi aralarında anlaşamayan takım üyelerine sahip bir girişim kısa bir süre sonra ciddi sorunlar yaşamaya başlayacaktır. Bu da şirketin kapanmasına kadar varma ihtimali bulunan önemli bir problemdir. Ayrıca takım üyelerinin kendilerini bu işe ne kadar adadıkları da önemlidir. Kurucularının bir süre sonra aşırı yoğun tempoda çalışmaktan dolayı işi bıraktığı birçok girişim kapanma riskiyle karşılaşmıştır.

Nihai olarak iyi bir startup yatırımcı sunumu için öncesinden araştırma yapıp girişim fikrinizi ya da ortaya çıkardığınız ürün-hizmeti verilerle desteklemeniz çok önemlidir. Yatırımcıların temelde en önem verdikleri şey yatıracakları parayı ne kadar kârla geri alacakları ve bununla ilintili olarak girişiminizin yurt dışına açılma potansiyeli olup olmadığıdır. Yüksek kâr beklentisi olmayan ve sadece yerelde kalacak bir girişimseniz ne kadar havalı ve iyi bir sunum yaparsanız yapın, maalesef yatırım alma ihtimaliniz düşük olacaktır.