Rusya Ukrayna: 2024’te Dünya Savaşı Çıkarır mı?

Bilindiği üzere, Rusya 2022 yılında bir Şubat sabahı Ukrayna’ya saldırdı ve aynı anda hem kuzeyden, hem güneyden ve hem de Donbass Region/Bölgesi de denilen doğudan Ukrayna başkenti Kiev’e doğru asker çıkarmaya başladı. Bu nispeten büyük ölçekli saldırı daha sonra sadece Ukrayna’nın doğu ve kısmen güney bölgesinde devam eden bölgesel bir çatışmaya döndü. Aslında tam da bu yumuşamada buradan 3.Dünya Savaşı çıkar mı korkusu yaşayanlar derin bir nefes aldılar. Peki bu savaşla bizim ilgimiz ne diye düşünenler elbette olacaktır. Bununla birlikte şurası da açıktır ki; iyi bir kariyer yapmak isteyen ya da kariyer sahibi olup kendisini yetiştirmek isteyen kişilerin ekonomik gündemi olduğu kadar ulusal, uluslararası ve bölgesel siyasi gelişmeleri de takip etmelerinin kıymetli olduğuna inanıyoruz. Bu nedenle bu hafta Rusya-Ukrayna savaşının nedenleri ve sonuçları üzerine kısa bir değerlendirmeyi kaleme alıyoruz.

Rusya ile Ukrayna arasında on yıllardır devam eden ve Rusya’nın 17 Mart 2014’te Kırım’ı ilhak etmesi yani el koyması üzerine Nisan 2014 döneminde Donbass krizi/savaşı ile başlayıp 24 Şubat 2022’de Rusya lideri Vladimir Putin’in ifadesi ile özel askeri operasyon olarak zirveye çıkan gergin savaş hala devam etmektedir. Bu savaşta genel olarak batı ve ABD medyası Putin’i suçlu olarak görmekte, onu eski Rusya İmparatorluğunu tekrar canlandırmak isteyen ve hayali emperyalist amaçları olan bir cani olarak tasvir etmektedir.

Bu bağlamda savaşı devam etmesinin daha ağır yaptırımlarla Rusya’ya vereceği zarar, uluslararası kamuoyunda Rusya’nın itibarının zedelenmesi ve Rus askeri gücünün zayıflamasının ABD’nin işine geleceği düşünülürse, savaşın devam etmesinin bu aşamada Amerika Birleşik Devletleri açısından çok büyük bir kayıp olmayabileceği aşikârdır.

Putin’in Ukrayna Savaşında Amacı?

Diğer taraftan biraz daha ılımlı olan Avrasyacılar ya da tarafsız gözlemciler tarafından Rusya, meşru müdafaa hakkını kullanmak isteyen masum ya da haklı bir devlet olarak görülmektedir. Bu görüşte olanlar, batı ve ABD’nin Ukrayna ve lideri Volodimir Zelenski’yi Rusya’yı bölgede zayıflatmak amacıyla Rusya’ya karşı kışkırtmış olduğunu belirterek savaşın bitmesi için Ukrayna’nın batı bloğundan uzaklaşarak tarafsız kalması gerektiğini, NATO üyeliği hedefinden vazgeçmesinin şart olduğunu ve Rusya’ya karşı agresif tutumlarından vazgeçmesinin elzem olduğunu belirtmektedirler. Putin de özel askeri operasyon adını verdiği bu savaşı (Rusya’da bu operasyona savaş demenin suç olduğunu belirtelim.) başlatırken nihai amacının Ukrayna’daki Nazi yanlılarını ve faşistleri devirerek Ukrayna’yı silah ve askerlerden arındırarak Rusya için bir tehdit olmaktan çıkarmak olduğunu belirtmiştir.

Birbirleriyle olan yakın ilişkileri 18.yüzyıla kadar dayanan bu iki ülkeden büyük olanı yani Rusya, Sovyet Sosyalist yönetim döneminde 1920 yılında Ukrayna’yı ele geçirmiştir. Irk olarak çok yakın birer akraba olan ve birbirlerine çok yakın bir dili olan bu iki devletin halkları da çoğunlukla aynı dini inanca mensuptur.

Bu noktada, Vladimir Putin de 2022 Şubat savaşının başlamasından kısa bir süre önce televizyonda yaptığı uzun konuşmasında bu tarihi bağlara değinerek Ukrayna’nın aslında Rusya’nın bir parçası olduğunu ve Sovyetlerin yıkılma döneminde ana vatandan koparıldığını iddia ederek savaşa haklılık payı kazandırmaya çalışmıştır. 1920’lerden 1990’lara kadar Rusya’nın hükümdarlığı altında yaşayan Ukrayna bu tarihten itibaren bağımsız bir devlet olarak ayrı bir millet olarak yaşamaktadır. Bu savaşın gidişatı ve Ukrayna’nın direnişi de Putin’in açıklamalarının Ukrayna devleti ve milleti üzerinde bir etki yaratamadığını, Ukraynalıların kendilerini Rusya’dan ayrı bir devlet ve millet olarak gördüklerini ve bu şekilde yaşamaya devam etme niyetinde olduklarını da gösterir durumdadır.

Rusya Ukrayna: Ne Zaman Biter?

Gelişmelere ve olaya Rusya açısından bakacak olursak ise haritadan da görüleceği üzere Ukrayna jeopolitik olarak Rusya açısından varoluşsal ve çok kritik bir öneme sahiptir. Özellikle Gürcistan savaşından ve Gürcistan’ın batının etkisine neredeyse tamamen girmesinden sonra Ukrayna’nın da NATO üyesi olması halinde Rusya batıdan ve güneyden iyice sarılacaktır. Bu noktada Rusya açısından Kırım’ın ve Donbass bölgesinin kendisinde kalması yaşamsal ve stratejik bir öneme sahiptir ve muhtemelen Rusya devlet aklı buralardan vazgeçmeyecektir.

Öte yandan Putin’e göre batı ve ABD, Rusya’ya yalan söylemiştir. Ona göre, Sovyetler Birliği’nin çöküş döneminde batı dünyası Rusya’ya bu çöküş ve geçiş döneminin kansız olması halinde NATO’nun Rusya’ya doğru genişlemeyeceği ve köşeye sıkıştırmayacağı sözünü vermiştir. Oysa, NATO 1990 yılından bu yana Rusya aleyhinde tam üç büyük genişleme göstererek sözünde durmamış ve Rusya’yı hem batıdan ve hem de güneyden kuşatmaya iyice yaklaşmıştır.

İşte bu noktada Ukrayna’nın NATO üyesi olması ihtimali Rusya ve Putin için savaş sebebiydi ve Rusya’ya göre savaş ancak Ukrayna’nın NATO üyeliğinden vazgeçerek tarafsızlaşması halinde son erecektir.

Bu noktada Rusya’nın Kırım ve Donbass bölgesinin Rus toprakları olarak kabul edilmesi şartını da hatırlatalım. Yani Rusya’nın Ukrayna’ya neden saldırdığını anlamamız için hem batı/ABD perspektifini ve hem de Rus bakış açısını tarihi bir açıdan değerlendirmemiz gerekir. Ayrıca savaşın stratejik nedenlerini de göz önüne aldığımızda Rusya’nın Ukrayna’da istediği başarıyı henüz sağlayamamış olmasının da Rusya’nın geri çekilmesi için yeterli bir neden olamayacağı da açıktır. Sonuç olarak kısa sürede bu düşük tempolu çatışmanın/savaşın bitmesi ve Rusya’nın Ukrayna’dan hele de Kırım ve Donbas’tan vazgeçmesi kolay görülmemektedir. Orta vadede ise batı/ABD arabuluculuğunda her iki tarafın da karşılıklı vereceği tavizler ile her iki tarafa da ağır kayıplar ve zararlar veren bu savaşın bitmesi muhtemel görülmektedir. Ayrıca Wagner grubu gelişmeleri de Rusya Ukrayna savaşı açısından önemlidir.

Rusya Ukrayna Dünya Savaşı mı?

Son olarak kariyerinde yükselmek isteyen ve kendini geliştirme çabasında olanların bu tür hem global hem de Türkiye ekonomisini derinden etkileyen savaş ve siyasi gelişmeleri yakından takip etmesinin, haftalık ve/veya aylık olarak yayımlanan dergi/gazete/yazılardan güncel gelişmeleri analiz ederek bu bilgilere sahip olmasının önemli olacağını düşündüğümüzü tekraren ifade etmek isteriz. Yani bu olayın sizin kariyerinize bir etkisi olmasa da dünya ve gündemle alakalı gelişmeleri takip ettiğinizi karşı tarafa hissettirmeniz, iyi bir izlenim bırakmanıza yardımcı olacaktır. Hepimiz global ve bölgesel gelişmeleri takip eden ve bu konular hakkında bilgi sahibi kişilerin çevremizde olmasından etkileniriz değil mi 🙂

Ayrıca Rusya Ukrayna ilişkileri hakkında detaylı bilgi için buraya tıklayabilirsiniz. 2024 yılının sonuna doğru gittiğimiz bu günlerde duruma tekrar bakacak olursak aslında her iki taraf da bu süreçten ciddi zararla çıkmaktadır. Putin’e karşı uluslararası yaptırımlar caydırıcı olmaya devam etmektedir. Öte yandan, özellikle 2024 ABD Başkanlık seçimleri öncesinde Cumhuriyetçiler Ukrayna’ya yapılan yardımların devam ettirilmesinden rahatsız durumdalar. Temsilciler meclisinde çoğunlukta olan Amerikan Cumhuriyetçileri Biden’ı Ukrayna yardımları konusunda köşeye sıkıştırmaya devam edeceklerdir. Öte yandan, çatışma ortamı her iki tarafı da maddi ve manevi olarak zorlamaya devam etmektedir. İşte tüm bu gelişmeler kapsamında belirtmek gerekir ki 2024 yılında bu savaşın bitmesi çok zor görünmektedir.

Öte yandan 5 Kasım 2024 Amerikan Başkanlık Seçimlerini Trump’ın kazanması halinde Rusya Ukrayna Savaşı’nın 2025 yılında bitmesi muhtemeldir. Muhtemeldir diyoruz çünkü Donald Trump muhtemelen Ukrayna’ya yardımları keserek Kırım ve Donbass Bölgesi artık Rusların bunu kabul edin diyerek Putin’in hoşuna gidecek bir şekilde savaşı bitirmek isteyecek ve kendi popülaritesini artırmaya çalışacaktır. İşte bütün bunlara Ukrayna halkı ve liderinin vereceği ya da vermek zorunda kalacağı cevap kritik olacaktır. Amerikan seçimlerine çok az kaldı. Kısa sürede Kafkasya ve Ortadoğu gibi bu savaş bölgesi de kritik gelişmelere gebe olacaktır.

Bu noktada 3.Dünya Savaşı çıkma ihtimali savaşın bitmesi ihtimalinden çok daha düşük görünmektedir. Bekleyelim ve görelim.