Kişisel Finans Yönetimi: Harcamaları Kısıp Zenginlik?

İnsanların günlük hayatta odaklanmayı unuttukları birçok kritik konu vardır. Bu konulardan bazıları onlar için önemsizdir. Bazıları da aslında önemlidir de insanlar bu konuların önemini bir türlü kavrayamazlar. İşte, kişisel finans yönetimi konusu da bu konulardan birisidir. Aslında belki de ilkokuldan itibaren hepimize öğretilmesi gereken böylesine önemli bir konu, çoğu zaman basite indirgenir ya da önemsenmez. Kişilerin aşırı borçlanmasından tutun da borç sarmalından çıkamam sonucunda bunalıma girmek gibi kötü sonuçlara bile yol açma potansiyeli olan bu konu, aslında hepimizin temel seviyeden ileri seviyeye kadar odaklanmamız gereken bir konudur. Konuyu toplumsal açıdan ele alırsak finansal okuryazarlığı düşük olan toplumlarda bir de bireylerin gelir-gider dengesini sağlayamayıp aşırı borçlanması sorunu var ise, bu durum toplumsal ve sosyolojik ciddi sonuçlar bile doğuracaktır.

Bu noktada herkesin üzerine şahsi olarak düşen bazı sorumluluklar vardır. Gelişmiş ülkelerde bireylerin gelirleri görece yüksek olmakla birlikte eğer gelişmekte olan bir ülkede yaşıyorsak, bütçe, harcama dengesi ve tasarruf gibi temel ekonomik konuların bireysel yönetimi konusunda kendimizi geliştirmemiz gerekir.

Kişisel Finans Yönetimi hakkındaki temel konu başlıklarımız şöyle olacaktır:

• Gelir-Dengesi yani bütçeyi bilmek ve oluşturmak.
• Gelir yönetimi ve tasarruf. Harcama yönetimi ve giderleri kısmak
• Tasarrufla (eğer olabiliyorsa) yatırım yapmak
• Finansal ya da ekonomik hedefler koyma
• Finansal okur yazarlığı geliştirme

Şimdi gelin isterseniz bu konular hakkında herkesin anlayacağı temel seviyede bazı açıklamalarda bulunalım.

Kişisel Finans Yönetimi Konuları

• Gelir-Gider Dengesi ve Bütçe yapmak: Belli dönemlerde haberlerde meclisteki bütçe tartışmalarına mutlaka şahit olmuşsunuzdur. Devletler yılda en az bir defa gelirlerini ve giderlerini planladıkları gelecek yıl bütçesi oluştururlar. Bütçe devletler için bir yasadır ve gelecek yılla ilgilidir. Planlanan gelirlerden giderler düştükten sonra eğer bütçede fazla para varsa bu tasarruf demektir. Bu tasarruflar da yatırımlar yapılarak değerlendirilir ve ek gelir oluşturmaya çalışılır. İşte tıpkı devletler gibi kişilerin de bütçesi vardır. Öte yandan çoğu kişi aslında bir bütçesi olduğunu düşünmeden plansız bir şekilde harcama yapar. Şimdi gelin basit anlamıyla bütçenin tanımına bakalım. TDK’ya göre bütçe devlet, aile ya da kişi için gelecek dönem gelir ve giderlerin gösterildiği ve planlandığı bir çizelgedir. Bununla birlikte finansal sağlık ve istikrar için bütçe çok önemlidir.

Evet bu yazıyı okuyorsanız artık “her ay” bir bütçe yapmalısınız. Örneğin her ay sabit bir maaşınız olduğunu düşünelim. Bu aylık gelirinizin her ay yüzde 80’ini harcamaya ayıralım. Kalan yüzde 20’sini de tasarruf etmeyi amaçlayalım. Bu bizim hedefimiz olsun. Sonra da ay sonunda hedefi tutturup tutturamadığımızı takip edelim. Az harcama listesi ve gider kısma yöntemlerinden bahsedeceğiz. Şimdilik kişisel finans yönetimi konusunda aylık bütçe tutmanın çok önemli olduğunu belirtmiş olalım. Eskiden büyüklerimiz bakkal defteri gibi defterlere aylık gelir ve giderlerini yazardılar. Biz artık en basitinden bir excel dosyası tutalım. Bununla birlikte artık dijital çağda olduğumuzu da hatırlarsak size hem Android hem de IOS için çok güzel bütçe takibi aplikasyon veya uygulamaları olduğunu hatırlatmak isteriz.

Küçük Tasarruflar Zengin Eder mi😊

• Gelir Yönetimi ve tasarruf: Bu noktada eğer sabit bir maaş ile çalışıyorsanız gelirinizin kısıtlı olduğunun farkındayız. Öte yandan ekonomi biliminin de zaten kısıtlı kaynakları etkin bir şekilde yöneterek refahımızı arttırma çabası olduğunu belirtelim. Yani, madem gelirimiz sabit ve artıramıyorsak bütçe fazlası vermek için giderlerimizi kısmalıyız. Harcama veya giderleri kısmaktan bahsedince öfkelendiğinizin farkındayız. “Yahu zaten çok az harcama yapıyorum, daha neyini kısacağım?” sorusunu da biliyoruz. Bununla birlikte mevcut harcamalarımızı ayda yüzde 10 bile kıssak yıllık olarak ciddi bir sayıya ulaşacağız. Gider azaltmada bilinen en önemli yöntem harcamalarınızı kategorilere ayırmaktır. Burada Emre Alkin hocanın hep bahsettiği ihtiyaç ile ihtiraslar arasındaki ayrımı net bir şekilde yapmamız gerekir.

Harcamalarınızı:

1- Zorunlu-Temel Harcamalar

2- İstekler

3- Tasarruf

olarak kategorize edip her harcamanızı da bu temel üç kategorinin yanına yazarsanız aslında hala tasarruf etmek için alan olduğunu göreceksiniz.

Bu noktada belki size yardımı dokunur diye bazı kişisel istekleri-ihtirasları içeren harcamaları listeleyelim.

• Sık sık dışarıda yapılan haftasonu kahvaltıları ya da akşam yemekleri
• Her gün alkol tüketimi
• Sigara harcamaları
• Aylık dijital abonelikler
• Büyük kahve zinciri markalarından “her gün” alınan kahveler.
• Aşırı taksi kullanımı
• Ani ve zorunlu olmayan online alışverişler
• Marka takıntısı nedeniyle görece daha pahalı alınan ürünler.

Bu listeye siz de kendinize göre maddeler ekleyebilirsiniz. Unutmayın buradaki amacımız yukarıdaki bütün maddeleri hayatınızdan çıkarmanız değildir. Kişisel finans yönetimi çerçevesinde geliriniz giderlerinizi karşılamıyor ve her ay bütçeniz eksiye dönüyorsa, bu maddelerden bir ya da birkaçını değerIendirip artıya geçip hatta tasarruf yapabilirsiniz.

Kişisel Finans ve Yatırımlar

• Tasarruflarınızı Yatırıma Dönüştürme: Bu aşamaya geldiysek ufak tefek de olsa bir tasarrufumuz var amacımız bu tasarrufları yatırımlar yaparak büyütmek. En baştan buranın kesinlikle bir yatırım tavsiyeyi platformu olmadığını, amacımızın sadece birkaç basit örnek vermek olduğunu belirtelim. Tasarrufları yönetmek konusunda internette portföy yönetim şirketlerini araştırmanızı öneririz. Bu şirketler sizin adınıza bir hesap açıp aylık olarak yatırdığınız tasarruflarınızı uzmanları aracılığıyla vadeli hesap, altın, borsa, hazine bonosu, eurobond, gayrimenkul fonları veya devlet tahvili gibi risk iştahı temelli yatırım araçlarına yatırarak size belli oranlarda getiri sağlamaktadırlar.

Burada önemli olan bir tasarruf kültürü oluşturmaktır. Bu noktada Japonlar çok bilinen bir örnektir. Japonya’da insanların tasarruf oranları yüzde 40 ve hatta belli dönemlerde yüzde 50’lerdedir. Bu da hem bireysel anlamda ve hem de ülke olarak yatırımlar yaparak kalkınmalarına ve finansal istikrarlarına çok büyük katkılar sağlamaktadır. Tasarruf ve yatırım konusundaki temel yaklaşımınız en küçük tutarları bile ciddiye alarak sürekli kenara koyduğunuzda dönem sonunda ciddi bir birikim elde edeceğiniz olmalıdır.

• Finansal ve ekonomik hedefler koyma: Bu başlıktaki temel yaklaşım insanın hedefsiz kaldığında motivasyonunu kaybetmesi gerçeğidir. Örneğin rejime başladığınızda, eğer dönem sonunda belirli bir kilo vermeyi kendinize hedef olarak belirlemezseniz birkaç gün sonra rejimi ya da diyeti bıraktığınızı göreceksiniz. İşte bu noktada kişisel finans yönetimi konusunda da kendinize aylık ya da altı aylık hedefler belirlemelisiniz. Bu hedeflere de yaklaşma durumunuzu aylık olarak takip etmeniz gerekir. En başta hedeflerinizi belirlerken SMART yani ulaşılabilir, ölçülebilir ve gerçekçi hedefler koymayı unutmayın. Hayali ve abartılı finansal hedefler sizi kısa sürede yolunuzdan caydıracaktır. Mesela her ay kenara bin TL koyarken yıl sonunda bu tasarrufla yaptığınız yatırımlarla araba almayı hedeflemeniz abartılı olacaktır.

Finansal Okuryazarlık Önemli

• Finansal Okuryazarlığı Geliştirme: Bu başlık da aslında bir hedeftir. Öte yandan diğer maddelerdeki hedeflerde olduğu gibi bu başlıkta parasal ya da rakamsal hedeflerden bahsetmiyoruz. Buradaki amacımız orta ve uzun vadede finansal konulara hakim, yatırım ve tasarruf konularında en azından orta seviyeye gelmiş bir birey olmaktır. Bu konuda günlük olarak bazı köşe yazılarını ya da dijital kanalları takip etmenizi öneririz. Siz yatırım yaparken ülkenizde ve dünyada yaşananlar sizin yatırımlarınızı etkileyecektir. Bu anlamda, hem finansal okur yazar olup temel ekonomik göstergelerin anlamını bilen hem de buna göre pozisyon alan yatırımcılar diğerlerine göre her zaman avantajlı olacaktır. Mesela faizlerin ne zaman ineceğini ön görmeniz size avantaj sağlayacaktır.

Nihai olarak konuyu toparlayacak olursak, kişisel finans yönetimi denince akla ilk önce bireysel olarak bütçe oluşturulması gelmelidir. Gelecek dönem gelir ve giderlerinin planlandığı bu bütçede en az yüzde 15-20 bandında tasarruf planı olmalıdır. Bunların takibi için mobil uygulama ve hatırlatıcı kullanmak motivasyonumuzu da arttıracaktır. Sonrasında ise tasarrufların profesyonel yatırım şirketlerine emanet edilmesi en akılcı yöntemdir. Bununla birlikte, şahsi finansal hedefler koymak ve dönemler arasında kademeli eğitimler almak önemlidir. Bu sayede, finansal okur yazarlığını arttırmak bir bütün olarak bireysel olarak finansal yönetim konusunda adımlarımızı tamamlayacaktır.