İçindekiler
Başlığı görünce aklınıza gelen soruları tahmin edebiliyoruz.. ABD Hükümetinin kapanması da neymiş? Bakkal mı efendim bu nasıl kapanır ya da koskoca Amerika’da hiç hükümet kapanır mıymış yahu diyeceksiniz. Evet, evet haklısınız biraz kulağa garip geliyor ama gerçek bu. Yani Amerika Birleşik Devletleri’nde belli koşullarda hükümet kısmen kapanabiliyor. Şöyle ki hükümet kısmen kapandığında zorunlu bazı hizmetler dışında kamu hizmetleri tamamen durmaktadır.
Takdir edersiniz ki her ülkenin kendine göre bazı özellikleri ve yönetim sistemlerine göre de değişik uygulamaları vardır. Nasıl ki parlamenter sistemle yönetilen çoğu ülkede devletin borçlanma yetkisi meclisteyse, başkanlık sistemiyle yönetilen bazı ülkelerde de bu yetki başkan ya da onun yetkili kıldığı resmi organlardadır.
ABD Hükümet Kapanması Tam Olarak Nedir? Temel Kavramlar
Özellikle belli dönemlerde uluslararası haberlerde gördüğümüz ve olası sonuçlarının bütün dünya ekonomilerine potansiyel etkileri nedeniyle çok dikkat çeken ABD Hükümetinin Kapanması konusunu fazla detaya ve teknik terimlere boğmadan anlatmaya çalışacağız. Doğaldır ki bu kadar popüler bir konunun okul ya da iş mülakatlarında karşımıza çıkması muhtemeldir. Öte yandan potansiyel bir mülakat sorusu olmasının yanı sıra hükümet kapanma konusu genel kültür ve kariyer gelişimi açısından da çok önemlidir. Bu konu yılsonunda gerçekleşecek olan 5 Kasım Salı Amerikan Başkanlık Seçimleri öncesinde de yine gündeme gelecek ve çok kritik öneme sahip olacaktır.
2024 yılının sonlarına doğru gelirken neredeyse her yıl olduğu gibi global anlamda en çok konuşulan konulardan birisi FED’in faizleri ne zaman indirmeye başlayacağı sorusuyla beraber hükümet kapanma riskinin yine gerçekleşip gerçekleşmeyeceği konusudur. Zira hükümet kapanmasa bile onun gerçekleşme ihtimali ya da riski bile uluslararası finans piyasalarında ciddi dalgalanmalara neden olmaktadır.
Hükümet Kapanmasına Yol Açan Başlıca Nedenler Nelerdir?
ABD Hükümetinin kapanması durumunu anlamak için her şeyden önce Amerikan parlamentosunun yapısını iyi bilmemiz gerekiyor. Amerikan Kongresi, Senato ve Temsilciler Meclisi olmak üzere iki adet alt meclisten oluşmaktadır. Önemli yasalar hem senatodan hem de temsilciler meclisinden geçmek zorundadır. Bu kapsamda Amerikan yasalarına göre her yıl 1 Ekim ile 30 Eylül sonunu kapsayan Amerikan bütçesinin temsilciler meclisi ve senatoda onaylanıp kongreden geçmesi gerekmektedir. İşte sorunlu kısım da tam olarak burada başlıyor.
Her seçim döneminde genellikle Amerika’daki siyasi yelpazeyi temsil eden muhafazakâr – Cumhuriyetçiler bir alt meclisi, Demokratlar ise diğer meclisi kazanmaktadır. Yani önemli bir kanun ya da tasarıyı her iki meclisten de geçirmek isteyen başkan genellikle karşı tarafın elindeki alt meclisi de ikna etmek zorundadır.
Takdir edersiniz ki Amerika gibi özellikle Trump’ın başkanlığından sonra iyice kutuplaşmış bir siyasi iklimde bunu başarmak çok zordur. Şu an 2024 yılını da kapsayan Biden iktidarı döneminde büyük meclis olan Senato demokratların yani Biden taraftarlarının, temsilciler meclisi ise muhalefetin yani cumhuriyetçilerin elindedir.
Hükümet Aslında Neden Kapanır?
2023 yılında ABD Hükümetinin Kapanması konusunda son anda geçici uzlaşma sağlanıp hükümetin kapanması engellenmişti. Bu olay sonrasında temsilciler meclisi sözcüsü Cumhuriyetçi McCarthy, kendi partisinden aşırı muhafazakârların desteğini çekmesi sonrası başkanlıktan azil edilmişti. Yani bazen kendi partinizi bile ikna etmekte zorlanabilir ve cumhuriyetçi de olsanız demokrat da olsanız görevden alınabilirsiniz 🙂 Tarihte temsilciler meclisi sözcülüğünden hem de kendi partisinin oylarıyla alınan başka bir sözcü bulunmamaktadır.
Hatırlayacak olursak Trump döneminde otuz beş günü aşkın bir süre ABD Hükümet Kapanması yaşanmıştı. Amerikan halkı siyaset konusunda kutuplaşmaya devam ederse bu gidişle 2024 yılında Eylül ayında yani Kasım ayındaki başkanlık seçimlerinden hemen önce 2024 ABD Hükümet Kapanması konusu yine popüler olacaktır.
ABD Hükümetinin Kapanması Olası Etkileri
Buraya kadar ABD Hükümet Kapanması hakkında kısa bilgiler verdik. Peki, hükümet kapanırsa ne olur? Bu durumun ABD devletine, halkına ve diğer ülkelere etkisi ne olur? Bu konular da oldukça önemlidir.
“Government Shutdown” olarak uluslararası medyada gördüğümüz kapanma durumunda ordu, sağlık ve CIA ile FBI gibi stratejik, yani kritik öneme sahip kuruluşlar dışındaki kamu kurumlarının hizmetleri geçici olarak durmaktadır. Hizmetlerine devam eden kamu kurumlarının çalışanları ise bütçe onaylanana kadar maaşlarını alamazlar. 2023 yılında McCarthy önderliğindeki temsilciler meclisinde yer alan cumhuriyetçiler bütçede Ukrayna’ya yapılan yüksek yardımları eleştirerek bu yardımların kesilmesini istemişlerdi. Başkan Biden ise Ukrayna’ya yardımların kesilmesini asla istememiştir. Şu aşamada geçici olarak anlaşma sağlanmıştır. Yani, kongre hükümetin kapanmasını engellemiştir.
Bu süreçte daha önce de ifade ettiğimiz gibi olan Cumhuriyetçi ve temsilciler meclis sözcüsü olan McCarthy’e olmuş ve temsilciler meclisi görevinden kendi partisinin temsilci oylarıyla azledilmiştir. Bu konu hakkındaki detaylı haber için buraya tıklayabilirsiniz.
2025 Yılında ABD Hükümeti Kapanır mı?
2025 yılı, ABD’de federal hükümetin finansmanı açısından kritik bir döneme işaret etmektedir. Özellikle 1 Ekim 2025’te başlayacak olan yeni mali yıl için bütçe ve ödenek yasalarının Kongre tarafından zamanında onaylanamaması, hükümetin kısmen veya tamamen kapanması riskini beraberinde getirmektedir. 2024 seçimlerinin ardından şekillenen yeni Kongre yapısı ve Beyaz Saray ile ilişkiler, bu süreçteki en belirleyici faktörlerden biri olacaktır. Partiler arasındaki derin ideolojik ayrılıkların devam etmesi, bütçe kalemleri, borç tavanı limiti veya belirli politika öncelikleri (örneğin göçmenlik, iklim değişikliği, sağlık harcamaları) üzerinde uzlaşmayı zorlaştırabilir. Bu durum, özellikle sonbahar aylarında bütçe görüşmeleri yoğunlaştıkça kapanma ihtimalini artırabilecek bir zemin hazırlamaktadır.
Hükümetin kapanma olasılığını etkileyebilecek bir diğer önemli dinamik ise Kongre’deki güç dengeleridir. Eğer Temsilciler Meclisi ve Senato farklı partilerin kontrolündeyse veya bir parti Kongre’yi kontrol ederken Beyaz Saray farklı bir partideyse (“bölünmüş hükümet”), uzlaşma sağlamak genellikle daha meşakkatli hale gelir. Dar parti çoğunlukları da liderlerin kendi üyelerini disipline etmekte ve karşı tarafla tavizler vererek anlaşmaya varmakta zorlanmasına neden olabilir. 2025’in ilk yarısında yeni seçilmiş veya görevine devam eden yönetimin ve Kongre liderlerinin ortaya koyacağı siyasi ton, müzakerelerin seyrini büyük ölçüde etkileyecektir. Geçmişteki kapanmaların yarattığı ekonomik ve sosyal maliyetlerin hafızalarda taze olması bazı aktörleri daha uzlaşmacı bir çizgiye itse de, köklü siyasi anlaşmazlıklar bu iyi niyeti gölgeleyebilir.
Ancak, her zaman bir kapanmanın kaçınılmaz olduğu söylenemez. Taraflar, tam bir kapanmanın yaratacağı olumsuz kamuoyu tepkisinden ve ekonomik zarardan kaçınmak için son dakika uzlaşmalarına veya kısa vadeli geçici bütçe (continuing resolution) anlaşmalarına yönelebilirler. Bu tür geçici çözümler, daha kapsamlı bir anlaşmaya varılması için ek zaman tanısa da, temel sorunları ötelemekten öteye geçmeyebilir ve yıl içinde birden fazla kapanma riski periyodunu gündeme getirebilir. Sonuç olarak, 2025’te ABD hükümetinin kapanma ihtimali, büyük ölçüde siyasi iradeye, partiler arası iş birliği düzeyine ve yaklaşan bütçe son tarihlerine ne kadar yapıcı bir şekilde yaklaşıldığına bağlı olacaktır; ancak mevcut siyasi kutuplaşma göz önüne alındığında, bu riskin yıl boyunca dikkate değer bir seviyede kalması muhtemeldir.