İyi Yönetici Olmanın Sırları | Örnek Olaylarla

İş hayatına yeni başlayan çalışanlar için pek anlam ifade etmese de iyi yönetici olmanın sırları konusu çok önemlidir. Yani, üniversiteyi henüz bitirmiş yeni nesil bir Z kuşağı çalışan için amirlerini ya da yöneticilerini eleştirmek kolaydır. Bu kararın sorumluluğu sizde olmayacaksa “Ben olsam öyle yapmaz, böyle yapardım.” demenin hafifliği ölçülemez bile değil mi? Bununla birlikte bahsi geçen yönetici ilgili konuyla alakalı tecrübeleri belki 10-15 ve belki de 20 senede elde etmiştir ve bu bilgiler ile deneyim oldukça kıymetlidir. İlgili Z kuşağı arkadaşımızın bu kıdemli yöneticiyi anlaması için zamana ihtiyacı vardır. Buna ek olarak yöneticinin yapması gereken özellikle dijital çağdaki Z kuşağı nesillere kendini doğru kanaldan ve doğru “hislerle” anlatabilmesi ve sevdirebilmesidir. Belirtmek gerekir ki; bilimsel araştırmalar özellikle genç çalışanların en büyük motivasyon kaynakları duyguları olduğunu göstermektedir. (belki paradan sonra 🙂 ) Yani, insanları yönetmek istiyorsanız, ilk önce onların duygularını yönetmeyi başarmalısınız.

Bu zamana kadar konu hakkında okuduğunuz yazılarda birbirine benzer maddelerin sıralandığını görmüşsünüzdür. Genelde konuyu işleyenler başarılı olmanın bilmem kaç maddesini sayıp açıklar ve geçerler. Oysa bu siteler ilgili maddelerin gerçek hayattaki karşılığını ve yaşanmış örnek olaylarını pek vermezler. İşte aşağıda size bu maddeleri saydıktan sonra gerçek hayatta yaşanmış örnek olaylarla uygulamalarını da göstermeye çalışacağız.

Başarılı Yöneticilerin Ortak Özellikleri

İyi yönetici olmanın sırları demişken bu kişilerin zaten “başarılı” olduklarını da ayrıca vurgulamaya gerek yok diye düşündük. Doğru düşünmüş müyüz? 🙂

Yapılan araştırmalar ve tecrübeler göstermiştir ki sevilen iyi ve başarılı yöneticiler aynı zamanda gerçek birer liderdirler. İşte bu liderler kendilerine bağlı olan ekibi sadece yönetmezler, onlara değer katarlar. Kendilerine vizyon veren, geliştiren ve değer katan liderlere sahip olan çalışanlar da, yaptıkları işe daha çok sahip çıkar ve çok daha üretken olurlar. Ayrıca belirtmemiz gerekir ki; bu tür ortamlarda sessiz istifanın adı bile geçmez.

Bu noktada örnek olaylarda bahsetmeden önce ilk olarak iyi ve başarılı yöneticilerin ortak özelliklerini sıralamak isteriz.

• Gerçek birer liderdirler.
• Emretmezler, rica ederler.
• Empati yapmayı bilirler. Kendilerini çalışanın yerine koyarlar.
• Takdir ederler. Sırt sıvazlamayı bilirler.
• Çalışana kıymet verip değer katarlar.
• İyi birer dinleyicidirler.
• Güven hissi verirler.
• Motive etme konusunda başarıdırlar.
• Çok kitap okurlar.
• İyi analiz ederler ve kararlarının sorumluluklarını taşırlar.
• Onlar çok iyi iletişim kurarlar.
• Vizyonları vardır ve kendilerini sürekli geliştirirler.
• Konfor alanlarında kalmayı sevmezler. Sürekli yeni meydan okuma ararlar.

Bu özelliklerin hepsini bir insanda bulmak zordur. Zira bu maddelerin her biri belki de yıllar alacak süreçlerin sonunda elde edilen tecrübelerle kazanılan yetkinliklerdir. Eğer bir insan bu özelliklerin hepsini kendisinde toplamışsa muhtemelen emekli olmak üzeredir. 🙂 Öte andan, aslında son dönemde çok popüler olan değerlendirme merkezi aktivitelerinde de temel amaç yukarıda saydığımız maddelerin ilgili çalışanda ne ölçüde mevcut olduğu ve gelecekte olabileceğidir.

İyi Her Yönetici Lider midir?

Eğer üniversite yıllarınızda işletme bölümünde okuyan bir ev arkadaşınız olduysa, onların öğretim hayatları boyunca lider ile yönetici arasındaki farkları işlediklerini mutlaka duymuşsunuzdur. Yani, neredeyse her vize ve final döneminde bu arkadaşlarımızın sınava çalışma notlarının bir köşesinde lider ile yönetici ayrımı, benzerlikleri ve farkları gibi konular mutlaka bulunmuştur. 🙂 Hatta size bu konudan gına bile gelmiştir. İşte tam da bu noktada belirtmek gerekir ki; bir kişinin iyi ve sevilen yönetici olmanın sırları konusunda başarılı olması onun iyi bir lider olduğu anlamına gelmemektedir. Bu arkadaşımız seviliyor olabilir, iyi bir yönetici olabilir ama uzun vadede bu başarısını sürdürmesi gerekir. Bunu da mümkün kılması için yukarıda saydığımız maddelerden en az beşinde başarılı olması beklenecektir.

Mesela iyi yöneticimiz motivasyon konusunda başarılı ve çalışanlarıyla etkili iletişim kuruyor olsun. Çalışanları da mutlu ve üretken bir şekilde çalışıyordur. Bu durum kısa vadede olumludur ancak uzun vadede kitap okumayan ve konfor alanından çıkmayan yönetici yavaş yavaş vizyonunu da kaybedecektir. Bu durumda başarı zamanla azalacak ve çalışanların yöneticiye inancı ve bağlılığı da zamanla kaybolacaktır. İşte bu durumda başarılı yöneticimiz altındaki zeminin yavaşça kaymakta olduğunu hissederek gerekli aksiyonu almazsa maalesef başarısız yönetici olarak kayda geçecektir.

Bu bağlamda gerçek hayattan alınmış iki örnek olay anlatacağız. Bu olaylar sayesinde yukarıda saydığımız başarılı ve iyi liderin ortak özelliklerini kavrayacak ve gerçek hayatta uygulama alanlarına odaklanacaksınız. Öte yandan her ne kadar madde olarak saymadıysak da belirtmemiz gerekir ki; iyi ve başarılı yöneticilerin en önemli yetkinliklerinden biri yabancı dil bilmektir. Bu konuda genelde İngilizce bilmenin yeterli olmayacağı söylense bile biz gerçekçiyiz ve çok iyi derecede İngilizce biliyor ve bunu da TOEFL/IELTS gibi bir belgeyle tevsik ediyorsanız o iş tamamdır. (bakınız tevsik etmek: belgelemek 🙂 )

Başarılı(!) Empatisi Olmayan Yönetici!

Bundan yıllar önce şirkete ilk girdiğimde her çalışanın dışarıda kahve içebilmesi için kendisine özel bir kart veriliyordu. Bu, firma yönetimi tarafından yapılan, çok basit gibi görünse de o dönemde benim gibi yeni çalışanların çok hoşuna giden bir jestti. Ben de işe girdikten birkaç gün sonra insan kaynakları departmanına giderek kahve kartımı almak istemiştim. Tam da o sırada insan kaynakları ofisinde yöneticim X Hanım da bir işi için bulunmaktaydı. X Hanım, o dönem şirketimizin parlayan yıldızlarındandı ve çok başarılı bir yöneticiydi. Yönetici diyorum, çünkü kendisine lider diyemiyorum. Nedenini ise şimdi açıklayacağım. Kahve kartımı istemek için geldiğimi söylediğim an X Hanım birden “Sen daha deneme dönemini bitirmedin. Kahve kartını almak için üç aylık deneme dönemini bitirmen gerekir.” diyerek yüksek sesle araya girdi. O an neler içimde yaşadığımı tarif etmem imkânsız. Onun için ne kadar değersiz olduğumu hissetmek bana berbat hissettirmişti.

Sahi, biraz da olsa bana kıymet vermiş olsa, orada o an herkes içinde bana o şekilde seslenmezdi değil mi?

O an insanların içinde çok utanmıştım. Evet, böyle bir uygulama vardı ancak bundan benim haberim yoktu. Onun beni bu konuda uyarması aslında sorun değildi. Ancak, herkesin içinde bu şekilde sesli bir şekilde bunu söyleyince yerin dibine girmiştim. O an beklediğim yanıma gelmesi ya da odasına beni çağırıp bu konu hakkında beni bilgilendirmesiydi. Bu olayla birlikte maalesef kendisiyle olan gönül bağım kopmuştu ve belki de yıllar sonra ortaya çıkan sessiz istifa olgusunun ilk denemesini bu örnekte ben yaşamıştım. Şimdi, yıllar sonra geri dönüp yaşamış olduğum bu kötü deneyime bakınca hala üzülüyorum. Aslında çok ufak bir detay olan bu iletişim kazası benim için o şirket ve X Hanım için sonun başlangıcı olmuştu. Bu olay sonrasında orada yaşadığım bütün olaylara negatif bir gözlükle bakmaya başlamıştım. Tabi, doğal olarak deneme süresi sonrasında kahve kartımı aldıktan bir süre sonra işten ayrılmıştım.

İyi Yönetici Olmanın Sırları ve İngilizce

Yeni örnek olaya geçmeden önce, X Hanımı yukarıdaki saydığımız maddelerle değerlendirmek isterim. Onun gerçek bir lider olması için öncelikle empati gücünü geliştirmesi gerektiği aşikardır. Ayrıca, etkili iletişim yöntemlerine çalışması da gereklidir. Bunlara ek olarak, siz de güven hissi vermek, motive etmek ve takdir etme konularında kendisini geliştirmesi gerektiğinin farkındasınızdır. İşte, bu olayı okurken kafanızdan geçenleri şimdi iyi ve sevilen yönetici olmanın sırları konusunda saydığımız yetkinlikler doğrultusunda tekrar düşünün. Siz olsaydınız neyi farklı yapardınız ya da neyi yapmazdınız konusunda kendinize tavsiyeler verin. Sonuçta herkes farklı birer dünyadır ve kendine has bir tarzı vardır.

Yeni örnek olayımız, editör arkadaşımızın uzun yıllar yöneticiliğini yapmış olan Y Bey ile alakalıdır. Arkadaşımız neredeyse beş yıl boyunca yöneticisi olan Y Bey ile son derece uyumlu çalışmıştır. Bu yönetici neredeyse tam bir liderdir. Çalışanlarını etkin dinler, onlarla empati kurar ve motive eder. Bununla birlikte geçen yıllar içinde konfor alanında kaldığını ve yeni meydan okumalara kapalı olduğunu da fark etmemiştir. Tam da o dönemde çalıştığımız şirkette üst düzey yönetici kadrosu boşalınca Y Bey de bu kadroya aday olmuştur. Öte yandan geçen süre içerisinde İngilizce öğrenmeyen ve kitap okumayan Y Bey kendisini geliştirmemiştir. Bu yeni pozisyonda yabancı müşterilerle iletişim de gerekeceğinden kendisi maalesef bu pozisyona iddialı bir aday olamamıştır. Tahmin edeceğiniz üzere, nihai olarak bu üst düzey pozisyona başka birisi atanmıştır.

 Yabancı dil konusunda yine yaşanan bir olayda ofisimize gelen yabancı bir müşterimizin Y Beye İngilizce bazı sorular sormasıydı. Y Bey İngilizce bilgimden dolayı benden yardım istemişti ve bu durum benim ona bakış açımı bile etkilemişti. Arkadaşlar, gerçekten de iyi bir yönetici olacaksanız İngilizceyi konuşur seviyede bilmeniz gereklidir. Bu örnek olayda o ana kadar geçen beş yıl boyunca gözümde çok iyi bir yerde olan Y Bey birden sıradanlaşmıştı. Kendisi de bu süreçte çok yıpranan bu yöneticim bir daha asla eskisi kadar üretken ve mutlu çalışmadı.

İyi Yönetici Olmanın Sırları (!)

Bu aşamaya kadar örnek olaylarla iyi yönetici olmanın sırları ve belki özelliklerini anlatmaya çalıştık. Aslında gerçekçi olmak gerekirse bunlar çok gizli sırlar da değiller. Eğer kariyerinizin başındaysanız, size ilk ve en önemli tavsiyemiz öncelikle “iyi insan” olmaya çalışmanız olacaktır. Bu bağlamda, dikkat ederseniz saydığımız maddeler aslında iyi insanda olması gereken özelliklerdir. Yani, bunlar başarılı yöneticilerin sırlarından ziyade iyi insan olmanın gerektirdiği temel özelliklerdir.

Unutmayın bir gün iş hayatı biter ve kendinizle yalnız kalacağınız gün gelir. İşte o gün, içinizin pişmanlıklarla dolu olmasını istemiyorsanız, önce iyi insan, sonra da iyi yönetici ve lider olmayı kendinize şiar olarak kabul ediniz.