İçindekiler
O harika CV‘yi hazırladınız, ön yazınızla göz doldurdunuz ve o daveti aldınız. Tebrikler. Şimdi, kariyerinizdeki o sıçramayı yapmanızla aranızdaki tek engel, 60 dakikalık bir sohbet. Ama bu “sohbet”, adayların %90’ı için bir “sınav stresi” demek. “Bana kendini anlat”, “Zayıf yönlerin neler?”, “Neden biz?”… Bu gibi iş görüşmesi sorularını duyduğunuzda avuçlarınız terlemeye başlıyorsa, kariyeryol.com olarak size bir sır verelim: Mülakatı yapan kişi, sizin “ezberlenmiş” cevaplarınızı duymak istemiyor.
O, sizin “düşünce yapınızı” görmek istiyor. Bu sorular birer “tuzak” değil, sizin o role neden “en uygun” kişi olduğunuzu göstermeniz için size atılan birer “paspır”.
Stratejik bir profesyonel, bu pasları “klişelerle” dışarı atmaz; o pasları “başarı hikayelerine” dönüştürerek gole çevirir.
Bu rehber, o “doğru” cevapları ezberlemeniz için değil, o cevapları “inşa etmeniz” için hazırlandı.
Klişeleri bir kenara bırakın. Artık kariyerinizin sunumunu yapma zamanı.
“Hadi, Bana Biraz Kendinden Bahset” (Tuzak mı?)
Mülakatın açılış sorusu. Ne kadar “masum” görünse de, adayın elendiği veya parladığı ilk an budur. Çoğu aday burada “1990’da X şehrinde doğdum…” diye başlayan kronolojik bir CV özeti yapar. Bu, sıkıcıdır ve size puan kaybettirir. Bu soru bir “biyografi” sorusu değil, “Neden buradasın ve benim sorunumu nasıl çözeceksin?” sorusunun kibarca sorulmuş halidir.
Bu, sizin 90 saniyelik “asansör konuşması” (elevator pitch) anınızdır. Kontrol tamamen sizdedir. Cevabınız, o an başvurduğunuz pozisyona özel olarak “özetlediğiniz” bir pazarlama sunumu olmalıdır.
Geçmişinizden başlayın (Kısaca: “X sektöründe 5 yıllık tecrübem var”). Başarılarınızı vurgulayın (Hızlıca: “…özellikle Y alanında %20’lik bir büyüme sağladığım bir dönemden geliyorum”). Ve en önemlisi, bunu “neden burada olduğunuza” bağlayın (Vurucu nokta: “…ve şimdi bu tecrübeyi, sizin Z pazarındaki hedeflerinizi gerçekleştirmek için kullanmak istiyorum.”). İş mülakatlarında başarılı olmak için cevabı iyi düşünmelisiniz.
Bu sorunun cevabını asla “doğaçlama” yapmayın. Bu, tüm mülakatın tonunu belirleyecek olan açılış konuşmanızdır. Sizin profesyonel hikayenizin “fragmanıdır”.
Fragman ne kadar iyiyse, İK’cının filmin geri kalanını (yani sizin yetkinliklerinizi) izleme isteği o kadar artar.
Kabus Soru: “En Güçlü ve En Zayıf Yönünüz Nedir?”
İşte o meşhur “zayıf yön” sorusu. kariyeryol.com olarak net bir uyarı yapalım: Eğer bu soruya hala “Mükemmeliyetçiyim” veya “Çok çalışırım” gibi gizlenmiş bir “güçlü yön” ile cevap veriyorsanız, anında elenirsiniz. İK profesyonelleri bu klişeden nefret eder çünkü bu “samimiyetsiz” bir cevaptır.
- “Güçlü yön” kısmını cevaplamak kolaydır. Ama burada da bir strateji gerek. Sadece “İletişimim güçlüdür” demeyin. Bu pozisyonun ilanındaki “anahtar kelimelere” bakın. Eğer “analitik düşünme” arıyorlarsa, sizin güçlü yönünüz budur ve bunu kanıtlamalısınız: “En güçlü yönüm analitik düşünme. Önceki işimde A/B testleri yaparak verileri analiz ettim ve bu sayede…”
- Gelelim “zayıf yön“e. Kural şudur: Samimi olun, ama stratejik olun. Gerçek bir zayıflık seçin (işi yapmanızı engellemeyecek bir zayıflık; bir cerrahın “Ellerim titrer” demesi gibi değil). Örneğin, “Topluluk önünde konuşurken heyecanlanmak” veya “İşleri delege etmekte zorlanmak” gibi.
Ama cevap burada bitmez. Asıl “ikna” kısmı şimdi başlar. Bu zayıflığın “farkında olduğunuzu” ve bunu “iyileştirmek için aktif olarak ne yaptığınızı” anlatmalısınız. “Topluluk önünde konuşmaktan çekiniyordum, bu yüzden geçen ay X eğitimine katıldım ve şimdi küçük gruplarda sunumlar yaparak pratik yapıyorum.”
İşte bu, bir “zayıflık” cevabı değil, bir “gelişim zihniyeti” cevabıdır. Bu, sizin öğrenen, gelişen ve öz-farkındalığı yüksek bir profesyonel olduğunuzu kanıtlar.
“Neden Bizim Şirketimiz?” Önceki İşin?
Bu iki soru, sizin “sadakatinizi” ve “motivasyonunuzu” test eder. İlk soru olan “Neden Biz?”, sizin “ödevinizi yapıp yapmadığınızı” ölçer. Eğer cevabınız “Çünkü siz çok büyük/global bir şirketsiniz” ise, elendiniz. Bu tembel bir cevaptır.
- Cevabınız “spesifik” olmalı. Şirketin hangi projesini, hangi değerini veya sektördeki hangi hamlesini beğendiğinizi söylemelisiniz. “Sektördeki ‘Sürdürülebilirlik Raporunuzu’ okudum ve bu değerleri paylaşan bir yerde çalışmak istiyorum” veya “Geçen ay lansmanını yaptığınız X ürününün pazar stratejisi, tam da benim uzmanlık alanım” gibi spesifik, araştırılmış cevaplar verin.
- İkinci soru, “Neden ayrılıyorsun?“, ise bir “toksisite” testidir. Altın kural: Asla eski şirketinizi, müdürünüzü veya iş arkadaşlarınızı kötülemeyin. Bu, sizin “negatif” ve “güvenilmez” bir karakter olduğunuzu gösterir, ne kadar haklı olursanız olun.
İş Görüşmesi Sorularında Pozitiflik!
Cevabınız her zaman “pozitif çerçeveleme” ile olmalı. Geçmişe değil, geleceğe odaklanın. “Eski müdürüm berbattı” yerine, “Mevcut şirketimde 5 yıl geçirdim ve harika şeyler öğrendim, ancak artık kariyerimde ‘yeni bir meydan okuma’ (challenge) arıyorum ve kendimi geliştirebileceğim bir alanda ilerlemek istiyorum.”
Kötülemeyin, “büyümek istediğinizi” vurgulayın. Bu, sizin kontrolü elinizde tutan, olgun bir profesyonel olduğunuzu gösterir.
Davranışsal İş Görüşmesi Sorularının Önemi
“Bana bir hata yaptığınız ve onu nasıl düzelttiğinizi anlatın.” “Baskı altında bir projeyi nasıl tamamladığınızı anlatın.” “Ekip içinde yaşadığınız bir anlaşmazlığı anlatın.”… Bu sorular “varsayımsal” değildir. İK’cı, sizin “ne yapacağınızı” değil, “geçmişte ne yaptığınızı” duymak ister. Çünkü geçmiş davranış, gelecekteki davranışın en iyi göstergesidir.
Bu sorulara “Genellikle…”, “Sanırım…” diye başlayan soyut cevaplar veremezsiniz. Cevabınız “spesifik bir hikaye” olmalı. Ve bu hikayeyi anlatmanın tek bir profesyonel yolu vardır:
STAR tekniği.
- Situation (Durum): Olayın geçtiği bağlam neydi? (Kısa bir giriş: “Geçen çeyrekte, çok önemli bir müşterimizin projesinde X sorunu yaşadık…”)
- Task (Görev): O anda sizin spesifik sorumluluğunuz neydi? (“Benim görevim, müşteri ayrılmadan önce sorunu 72 saat içinde çözmekti.”)
- Action (Aksiyon): Siz bizzat hangi adımları attınız? (“Hemen A, B ve C adımlarını uyguladım. Ekibi topladım…”)
- Result (Sonuç): Sizin bu eylemleriniz neyi değiştirdi? (En önemli kısım! “Bu aksiyonlar sayesinde, sorunu 48 saatte çözdük, müşteri %10’luk ek bir bütçeyle yeni bir anlaşma imzaladı.”)
Sonuç: İş Görüşmesi Soruları Neden Önemlidir?
Rakamlar ve somut sonuçlar, sizin en iyi dostunuzdur. “Çok çalıştık, başardık” bir iddiadır. “Benim liderliğimde proje %15 bütçe tasarrufuyla bitti” ise bir “kanıt”tır. Mülakat, iddiaların değil, kanıtların yeridir.
İş görüşmesi soruları, bir “sorgulama” odası değil, bir “fırsat” odasıdır. kariyeryol.com olarak biliyoruz ki, kariyerinizde bir sonraki adıma geçmek, sadece ne bildiğinizle değil, o bildiğinizi nasıl “sunduğunuzla” da ilgilidir.
Her soru, sizin o şirketin sorunlarına nasıl “çözüm” olacağınızı anlatmanız için bir şanstır.
O “zayıf yön” sorusu, sizin “gelişim” hikayenizdir. “Neden biz?” sorusu, sizin “vizyon” hikayenizdir. “Bana anlat…” sorusu, sizin “başarı” hikayenizdir.
Ezberlediğiniz cevapları unutun. Kendi stratejik hikayenizi anlatmaya odaklanın. O işi “isteyen” değil, o iş için “hazır” olan aday siz olduğunuzda, mülakat bir stres kaynağı olmaktan çıkar, bir formaliteye dönüşür.