İçindekiler
Dünya tarihine objektif ve gerçekçi bir bakış açısıyla bakarsak gerçek şudur ki; siyasi tarih sürekli savaş ve çatışmalarla doludur. Bu noktada özellikle belirtmek gerekir ki; iki büyük dünya savaşı milyonlarca kişinin ölümüne sebep olmuştur. Bu iki büyük ve yıkıcı acı savaşın sonrasında ise dünyanın egemen güçleri bu konunun çözümü hakkında düşünmüş ve bazı adımlar atmıştır. Bu bağlamda, İkinci Dünya savaşından sonra kurulan uluslararası kuruluşların amacı dünyanın yine büyük savaşlara girmesine engel olmaktır. Bu kapsamda dünya ticaretini, siyasal ve sosyal ilişkilerini düzenlemek ve geliştirmek için Dünya Ticaret Örgütü, Dünya Bankası ve Birleşmiş Milletler ve IMF gibi uluslararası kuruluşlar kurulmuştur. G20’nin atası sayılan G7 ve G8 de aslında bu amaçlara hizmet etmek için çok sonradan kurulmuştur diyebiliriz.
Ara sıra haberlerde G20 ülkelerinin liderlerinin toplandığını zirve sonuçlarının etkili olacağını görürüz. Hatta bazen aktivistlerin liderler zirvesi esnasında ya da sonrasında dışarıda eylemler yaptıklarını da izleriz. İşte bu noktada genel kültürümüzü artırmak, dünyada neler olduğundan haberdar olmak ve kişisel gelişimimiz için bu yazımızı G20 ve grubuna ayırdık.
G20 nedir?
Az önce de bahsettiğimiz gibi Grup 20, uluslararası finansal sistemin istikrarını ve işbirliğini düzenlemek ve arttırmak amacıyla dünyanın en gelişmiş 19 ülkesi ve Avrupa Birliği’nin katılımıyla kurulmuş uluslararası bir organizasyondur. 1999 yılında kurulan G-20, G7 in genişletilmiş versiyonudur. Grup ülkelerinin dünya nüfusunun yaklaşık yüzde 70’ini oluşturduğunu söylersek ilgili grubun önemini daha iyi anlarız. Ayrıca bu grup ülkeleri dünyadaki toplam ticaretinin yaklaşık yüzde 76’sını ve dünya ekonomisinin de yaklaşık yüzde 84’ünü oluşturmaktadır. Başlı başına bu bilgiler bile G20 ülkelerinin ve zirvelerinin dünya için ne anlam ifade ettiğini ve ne kadar önemli olduklarını göstermektedir.
G20 Ülkeleri şunlardır; (Liste alfabetik olarak düzenlenmiştir)
| Almanya | ABD | Arjantin | Avustralya | Brezilya |
| Çin | Endonezya | Fransa | Güney Afrika | Güney Kore |
| Hindistan | İngiltere | İtalya | Japonya | Kanada |
| Meksika | Rusya | Suudi Arabistan | Türkiye | Avrupa Birliği |
Bununla birlikte bu gruptaki en önemli ilk 5 ülkeyi sıralayacak olursak:
- ABD
- AB
- Rusya
- İngiltere
- Fransa
G20 Amacı, Ülke Listesi
G-20’nin başında G harfi İngilizce’deki “Groups” kelimesini temsil etmektedir. Yani G20’nin (Groups of 20) açılımına Türkçe’de Grup 20 ya da 20’ler Grubu da denebilir. G20’yi anlamak için öncelikle G7 kavramına göz atmamız gerekmektedir. Dünyanın en gelişmiş 7 ekonomisini temsil eden ülkeler 1976 yılında bir araya gelerek G7 organizasyonunu kurmuştur. İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra kurulan Bretton Woods sisteminin yeterince verimli çalışmadığı ve görevini yerine getiremediği düşüncesi ile yeni bir uluslararası organizasyonun kurulması düşüncesi ortaya çıkmıştı. Bu bağlamda 1976 kurulan G7 organizasyonu oldukça verimli faaliyetler gerçekleştirmiştir. O dönemde G7 içinde yer alan ülkeler; ABD, Almanya, Fransa, Kanada, İngiltere, İtalya ve Japonya iken 1998 yılında bu ülkelere diyaloğu temsilen Rusya da katılınca G8 oluşmuştur. Bu ülkeler yılın belli dönemlerinde bir araya gelerek önemli konular hakkında görüşür ve karar alırlar. Eylül 2023 döneminde Hindistan’da bir araya gelmiştir.
Her yıl gerçekleşen zirvede genelde global ölçekteki sorunlar ele alınmaktadır. Bu bağlamda, gelir dağılımındaki eşitsizlik ve adaletsizlikler, küresel ısınma bağlamında iklim krizi, mülteci krizi, yoksulluk ve uluslararası ticaretin gelişmesi gibi konular liderler zirvesinde konuşulmaktadır. Bu arada İspanya’nın özel konumundan bahsetmek gerekir. İspanya en gelişmiş 20 ülkeden biri olmasına rağmen G20 üyesi değildir ve her yıl zirveye misafir katılımcı olarak katılmaktadır.
Türkiye G20 Üyesi mi?
Türkiye, Grup 20’nin kurulduğu 1999 yılından bu yana organizasyon üyesidir. 2014 yılı sonunda devraldığı G20 dönemsel liderliğini de bir yıl sürdürerek 2015 yılı Kasım ayında devretmiştir. O dönemin liderler zirvesi 2015 yılı Kasım ayında Antalya’da düzenlenmiştir. Bununla birlikte o dönem Türkiye’nin gerçekleştirdiği en büyük uluslararası organizasyonlardan biri olarak kayıtlara geçmiştir.
Günümüze geldiğimizde ise 2024 yılı itibarıyla Türkiye hala G20 ülkesidir, yani Türkiye gruptan ayrılmamıştır ve en son 2023 Eylül Ayında Hindistan’da gerçekleşen zirveye Cumhurbaşkanı ve Türkiye tam katılım sağlanmıştır. Belli dönemlerde Türkiye ile üye ülkeler arasında bazı siyasi gerginlikler baş gösterse de ve bazı dönemlerde dolar bazında ülkenin kişi başına milli gelirinde oynaklıklar olsa da Türkiye grup üyeliğinden ayrılmamıştır.
Son Zirve Sonuçları
Çin ve Rusya’nın liderler düzeyinde katılım göstermediği 2023 G20 toplantısında iklim krizi ile değişikleri ve ülkeler arasında gelişmişlik düzeyi farklılıklar ele alınmıştır. Ayrıca zirve sürecinde ülkeler ve liderleri arasında birebir toplantı ve görüşmeler de gerçekleştirilip ülkeler arası ilişkiler de ele alınmaktadır. Her yıl düzenlenen Liderler Zirvesi’nin sonunda Liderler Sonuç Deklarasyonu yayımlanmaktadır. Son dönemde dünya gündemine uygun olarak finansal konulardan çok iklim ve mülteci konularına vurgu yapılmaktadır. 2023 yılı sonuç bildirgesinde hiçbir ülkenin silah zoruyla başka bir ülkeyi işgal etmemesi ibaresiyle isim verilmeden Rusya örtülü şekilde kınanmıştır. Ayrıca iklim değişikliği ve küresel ısınmaya vurgu yapılan zirve sonuçlarında tahıl koridoru ile mülteci krizi konularına da vurguda bulunulmuştur.
Öte yandan sanayileşmiş ve gelişmiş bu ülkelerin zirvesini her yıl binlerce kişi protesto etmektedir. Protestocular, dünyayı bu ülkelerin kirlettiğini ve uluslararası gelir adaletsizliğinin de sebebinin aslında bu ülkeler olduğunu belirterek protesto etmektedirler.
Zirve 2024 yılında nerede?
Hindistan’da Yeni Delhi’de düzenlenen zirveden sonra gözler 2024 yılı zirvesine çevrilmiştir. Rusya’nın isim verilerek açıkça kınanmaması Ukrayna’nın tepkisini çekmiş ve 2024 yılı için umutlarını yitirdiğini belirtmesine neden olmuştur. Öte yandan zirveye Hindistan’ın ismini “Bharat” olarak değiştirmesi damgasını vuran bir başka konudur. Ayrıca yakıt tüketimi ve fosil yakıtlar kapsamında bir aşama kaydedilememiş olması 2024 yılı için beklentilerin de olumsuz etkilenmesine neden olmuştur.
Öte yandan G20 zirvesi, 2024 yılında Temmuz ayında Brezilya’da toplanacaktır. Daha önce de belirttiğimiz üzere bu tür global birlikler yeni ve büyük çatışmaların önlenmesi adına çok önemlidir. Global anlamda bütün dünyada üçüncü dünya savaşı riski ön plana çıkmışken global işbirliğini yansıtan bu tür birlik ve grupların varlığı önemli olmaya devam edecektir.
