Herkesin eleştirdiği ve kendince yerden yere vurduğu bazı meslek türleri vardır. Mesela genelde insan kaynakları uzmanlığı pozisyonu bunlardan birisidir. Mülakat türleri konusuna detaylıca girmeden önce biraz bundan bahsetmek istedik. Öyle ya, herkes mülakatçıyı kendince eleştirir ve hatalarını sayar. Bunların içinde elbette haklılık payı olan eleştiriler vardır. Öte yandan unutmamak gerekir ki o da insandır ve karşı taraf için ne kadar hayati bir rol oynadığının farkındadır. O da elinden geldiğinde hem şirket ve hem de çalışan adayı için en doğru noktayı yakalamaya çalışmaktadır. Unutmayın, mülakat dendiği zaman önce hepimizin tüyleri diken diken olur. Önce biraz geriliriz. Sonra ise aklımızda o anları canlandırmaya çalışırız. Çalışma hayatında olan ya da biraz da olsa çalışma hayatında bulunmuş herkesin en az bir defa mülakata girmiş olabileceğini düşünelim.
Bu bağlamda hepimiz o gergin hisleri ve kafa karışıklığıyla karışık heyecan en azından bir defa yaşadık değil 😊 Daha önce mülakatlarda sorulan 10 klasik soru ve potansiyel cevaplarını ve iş mülakatlarında başarılı olmanın ipuçları yazımızı sizlere sunmuştuk. Eğer o yazımızı okumadıysanız mülakat türleri yazımızı okumadan önce ilk iş o yazımızı okumanızı öneririz.
Peki tamam okudunuz ve tekrar geldiniz diyelim 😊 Mülakata hazırlanmak için önce mülakat türlerini bilmemiz ve gireceğimiz mülakat çeşidine göre de kendimize hazırlamamız gerekir. Ayrıca arama motorlarında da göreceğiniz üzere mülakat çeşitlerine ilişkin yazılar eski ve genelde güncelliğini yitirmiş yazılarken biz size en güncel bilgileri sunmaktayız.
Birebir mülakat, panel mülakat, yapılandırılmış mülakat ve grup mülakat gibi birçok mülakat çeşidi vardır ve hepsinin odak noktası farklıdır. İş görüşmelerinin temelindeki sorular ve aday sayısına göre uygun bir mülakat türü seçilmektedir. Öte yandan mülakatçıyı tanımak da önemlidir. Yani karşınızda profesyonel bir mülakat uzmanı mı vardır yoksa geleneksel bir KOBİ’nin patronuyla mı iş görüşmesi gerçekleşiyor soruları önemlidir.
Mülakat Türleri Nelerdir?
- Yapılandırılmış Birebir Mülakat
- Grup Mülakatı
- Panel Mülakat
- Yapılandırılmamış Birebir Mülakat
- Stres Mülakatı
- Değerlendirme Merkezi Aktiviteleri
Yapılandırılmış birebir mülakatlarda mülakatçının yani mülakatı yapan kişinin ağırlığı ve kontrolü etkindir. Çünkü bu birebir mülakat türünde mülakatçı, adayın özgeçmişi ve/veya özelliklerinden yola çıkılarak önceden hazırlanmış bir grup soruyu belirli bir sıraya göre adaya sormaktadır. Adayın daha önce çalıştığı işler, kişisel özellikleri veya deneyimi gibi aday merkezli bu sorular bütün adaylara sorulduğu için değerlendirici ve mülakatçı açısından daha kolay bir mülakat türüdür.
Grup mülakatında, bu tür mülakatlarda odanın köşelerine çekilen bir ya da birkaç insan kaynakları uzmanı, gruba verdikleri bir konuyu tartışmalarını ve genellikle de bir çözüme ulaşmalarını beklerler. Adayların diksiyonu, konuşma stilleri, tavırları, liderlik becerileri ile sosyal zekalarının dikkate alındığı bu mülakat türü genellikle aşağıda da bahsedeceğimiz değerlendirme merkezi (assessment) aktiviteleri içerisinde bir bölüm olarak yer alır. Grup mülakatında liderlik vasfını öne çıkarma arzusuyla takım arkadaşlarını ezebilen ve takımdan dışlanan kişiler geçmişte olmuştur ve buradaki ince hassas çizgiye mülakat anında dikkat etmenizi öneririz.
Panel mülakat, grup mülakat ile sıklıkla karıştırılan bir iş görüşmesi türüdür. Grup mülakatta birçok aday kendi aralarında tartışırken, panel mülakatta ise bir adayın karşısında birden çok mülakatçı ya da yönetici vardır. Panel mülakat, adayı aynı anda birçok yönetici ile karşılaştığı için en çok zorlayan mülakat türlerinden biri olup çoğunlukla bankacılık sektöründe işe alımlarda kullanılan bir iş görüşmesi türüdür. Mülakat Türleri gündeminde panel mülakat önemi bir role sahiptir.
Mülakat Türleri Önemli!
Yapılandırılmamış birebir mülakatta ise yapılandırılmış birebir mülakatın aksine liste halinde önceden belirlenmiş sorular yoktur. İş görüşmesi adayın daha rahat olabildiği ve farklı konularda kendinden bahsedebildiği bir formatta ilerler. Bu noktada belirtmek gerekir ki; mülakatın dağılmaması için mülakatı yapan insan kaynakları uzmanının tecrübeli ve kontrollü olması gerekir. Daha spontane ve kendiliğinden gelişen sorular adayın karşısına çıkacağından adayın bilgisi ve tecrübesi olan konular etrafında dolaşması kendisi açısından daha sağlıklı olacaktır.
Stres mülakatı, son dönemde pek kullanılmayan ve adayın sabrını ölçmeye dayalı bir mülakat türüdür. Mülakatçı, adayın gergin ve stresli ortamlarda nasıl davranacağını anlamak için sabrını zorlayan sorular soracaktır. Ayrıca yine mülakatçı tavırlarıyla adayı gerginliğe bilerek ve isteyerek itecektir, dikkatli olmak lazım 😊
Değerlendirme Merkezi Aktiviteleri, son yıllarda oldukça popüler olmaya başlayan bir mülakat türüdür. İçerisinde rol oyunları da olan sorunlu personel çalışması, vaka analizi, grup mülakatı ve iş önceliklendirme gibi aktiviteleri barındıran değerlendirme merkezi aktiviteleri genellikle iş alımlarda kullanılmayıp kariyer yolunda orta ya da üst düzey yöneticiliğe geçiş aşamasındaki adayların bu üst rollere ne kadar hazır olduklarını ölçmeye yarayan bir mülakat çeşididir. Bu aktivitelerde genellikle insan kaynakları uzmanı önceden adaya bilgileri metin halinde verir. Sonrasında da uzman, adaydan kısıtlı süre içerisinde bu metni okumasını bekleyecektir. Nihayetinde de uzman yine adaydan az sonra gerçekleşecek rol oyunu ya da görüşmeye hazırlanarak en yüksek performansı vermesini bekler.
Mülakatçı Aslında Kimdir?
Mülakat türleri ağırlıklı olarak aynı kalmakla beraber daha önce de ifade ettiğimiz gibi değerlendirme merkezi aktivitelerinin önemi içerisinde örnek olaylar, rol oyunları ve uygulamalar olduğu için git gide artmaktadır.
Mülakatçı önemli!
Mülakatçı ister grup mülakat olsun ister birebir mülakat olsun, mülakatı yapan işveren ya da daha kurumsal firmalarda insan kaynakları uzmanıdır. Muhtemelen sizin gibi yüzlerce adayla görüştürme gerçekleştiren mülakatçı, yeterli deneyime sahip olacağından ona karşı mümkün olduğunca “olmak istediğiniz” ya da “göstermek istediğiniz” kişi değil kendiniz olmalısınız. Patron, işveren ya da insan kaynakları uzmanı olan mülakatçı da sizin gibi bir insan olacağından biraz empati kurarak hangi özelliklerinizi ön plana çıkarmanız gerektiğini bulabilirsiniz.
Nihayetinde, mülakat türü ne olursa olsun her zaman kendine güvenen, tok bir ses tonuyla düzgün diksiyonunu vurgulayan ve analitik düşünce yeteneğiyle kendisinden isteneni yerine getiren adaylar bir adım öne çıkacaktır.
Daha önce de belirttiğimiz gibi, artık bu aşamada kendinize güvenin ve ön hazırlıklarınızı yaparak mülakat anında kendiniz olun. İş görüşmesinde kendin olmak ve karşındaki insan kaynakları uzmanıyla empati yaparak güçlü bir performans ortaya koymak çok önemlidir. Unutmayın, bu sizin son şansınız değil ve önünüzde daha bir çok fırsat olacaktır.
